ОТЕЦ, СЫН И СВЯТАЯ ВОДА: СВЯТОСТЬ ВО ВРЕМЯ ВЗРОСЛЕНИЯ ГЕРОЯ В ДАСТАНЕ КЁРОГЛЫ ИРАНСКИХ ТЮРКОВ

Авторы

  • Фазыл ОЗДАМАР Университет Еге

Ключевые слова:

дастан Кѐроглы, Мехтер Алы, Кѐроглы, святость, взросление.

Аннотация

Главный герой эпоса Кѐроглы, который является одним из самых распространенных эпосов от Балкан до Восточного Туркестана и признанный общей ценностью тюркского мира, упоминается словами Кѐроглы или Гороглу, что означает «сын слепого» или «рожденного в могиле». Мудрая личность отца Кѐроглы, Мехтера Алы, играет роль в становлении героя в «Эпосе Мехтер Алы», в котором воспевается появление этого героя, имя которого Кѐроглы, в повествованиях иранских тюрков.В данной статье, в которой рассматриваются знаки, считающиеся священными в этом взрослении, и то, как мудрость Мехтера Алы строится в эпическом повествовании, признаки необычайного, полученные при взрослении как героя, так и его коня, иллюстрируются в нескольких ответвлениях эпоса Кѐроглы, составленного в той же стране. Взросление героя (Уршана), которого в этой ветви назовут Кѐроглы, развивается по мере того, как Мехтер Алы, осознающий исключительные силы, данные ему природой, превращает своего сына Уршана, обычного человека, в героя, используя свою мудрость. В повествовании на всех этапах взросления героя, Уршан, благодаря мудрости своего отца, имел меч(Мысри кылыч),сделанный из камня молнии, который считается священным в тюркской культуре, лошадей (Кырат и Дорат), которые являются дополнением и самым важным помощником героя, стратегическое место (Чамлыбель), где он поселился, и, наконец, святую воду (Коша Булак), которая является самым действенным оружием героя и помогает ему как в любви, так и в победе над врагом. В этом исследовании мы рассмотрим мудрость Мехтера Алы и взросление Кѐроглы, а также показатели, которые эффективны для превращения человека в героя.

Биография автора

Фазыл ОЗДАМАР, Университет Еге

Доктор, Институт исследований тюркского мира

Библиографические ссылки

Chodzko, Alexander. Specimen of the Popular Poetry of Persia, as Found in the Adventures and Improvisations of Kurroglou, the Bandit-Minstrel of Northern Persia, and in the Songs of the People Inhabiting the Shores of the Caspian Sea; Orally Collected and Translated, with Philological and Historical Notes by Alexander Chodzko. London: Printed for the Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. 1842.

Özdamar, Fazıl. (2019). Köroğlu’nun Ġran Türkleri Anlatmaları Üzerine Bir Ġnceleme. (Tez No.578246) [Doktora tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/sistemGiris.jsp

Karadavut, Zekeriya. Köroğlu’nun Ortaya ÇıkıĢı. BiĢkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yay. 2002.

Ekici, Metin. Türk Dünyasında Köroğlu (Ġlk Kol) -Ġnceleme ve Metinler-. Ankara: Akçağ Yay. 2004.

ÂĢık Ali Ġbadî (Karahanlı): 1972 doğumlu. Derleme, 03.09.2016‘da Tebriz‘de yapılmıĢtır.

Hacıyeva, Maarife; Köktürk, ġahin; PaĢayeva, Mehebbet. Azerbaycan Folklor ve Etnoğrafya Sözlüğü. Ankara: KB Yay. 1999.

Kaya, Doğan. YaĢnâmeler. Ankara: Akçağ Yay. 2004.

TDK Sözlük (2021). https://sozluk.gov.tr/ [eriĢim tarihi: 26.05.2021]

Kuçuradi, Ġoanna. Sanata Felsefeyle Bakmak. Ankara: Ayraç Yay. 1997.

Önal, Mehmet Naci. ―Kutsalın Türk Kültüründeki Ġzleri: Tanrısal Simgecilik‖, Millî Folklor Dergisi. S 84, s. 57-72.

Örnek, Sedat Veyis. ―Türk Folklorunda Ad Seçme ve Ad Koyma‖, Boğaziçi Üniversitesi Halk Bilimi Yıllığı 1975. Ġstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, Folklor Kulübü Yay., 1975. s. 101-112.

Konukçu, Enver. ―Begüm‖, Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi. 1992. C 5, s. 344.

Bekki, Salahaddin. ―Türkiye‘de Epitetler Üzerine Yapılan ÇalıĢmalar ve Köroğlu‘nun Bir ġiirinin Tahlili‖, Millî Folklor. S 95, 2012. s. 202-214.

Raglan, Lord. ―Geleneksel Kahraman‖, çev.: Metin Ekici, Millî Folklor Dergisi. S 37, 1998. s. 126-138.

Yıldız, Naciye. ―Türk Destanlarında ‗Çocuksuzluk‘‖, Millî Folklor Dergisi. S 82, 2009. s. 76-88.

Çelebi, Mehmet Surur. Türk Halk Kültüründe Rüya. Konya: Kömen Yay. 2017.

Kara Düzgün, Ülkü. ―Türk Destanlarında Merkezi Kahraman Tipinin Tipolojisi‖, Folklor/Edebiyat. 2012. S 69, s. 9-46.

Bang W. ve Rahmeti, G. R. Oğuz Kağan Destanı. Ġstanbul: Burhaneddin Basımevi. 1936.

Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı I (GiriĢ-Metin-Faksimile). 4. Baskı, Ankara: TDK Yay. 1997.

Balkaya, Adem. Halk Anlatılarında Kahramanın Yardımcıları-Anaomik Sınırlılığı AĢmadan Kutsalın Görüntü Biçimlerine. Erzurum: Fenomen Yay. 2015.

Mahir, Behçet (anl.) Köroğlu Destanı. Kaplan, Mehmet; Akalın, Mehmet; Bali, Muhan (drl.). AÜ Yay. 1973.

Eliade, Mircea. Demirciler ve Simyacılar. çev.: Mehmet Emin Özcan, Ġstanbul: Kabalcı Yay. 2003.

Eliade, Mircea. Babil Simyası ve Kozmolojisi. çev.: Mehmet Emin Özcan, Ġstanbul: Kabalcı Yay. 2002.

Beydilli, Celal. Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. çev.: Eren Ercan, Ankara: Yurt Kitap Yay. 2004.

Hakkı, Behruz ―Türk Mitolojisi Köroğlu‘da SavaĢ Tanrısı Bozkurt ve Misrî Kılıç‖, Uluslararası Köroğlu, Bolu Tarihi ve Kültürü Sempozyumu Bildirileri (17-18 Ekim 2009). Bolu: BAMER Yay., 2009. s. 321-334.

Tilav, Abdullah Murat. ―Sudan Çıkan At‖, akt.: Selami Fedakar, Millî Folklor Dergisi. 1997. S 34, s. 60-63.

Vural, Feyzan Göher. Ġslamiyet’ten Önceki Türklerde Kültür ve Müzik: Hun, Kök Türk ve Uygur Devletleri. Ġstanbul: Ötüken NeĢriyat. 2016.

Abbaslı, Ġsrafil ve Abdulla, Behlul. (Haz.) Koroğlu. Bakü: Lider NeĢriyyat. 2005.

Rezzaki, Mehemmed. ―Zengan ÂĢık Muhitinde Koroğlu‘nun Derbend Seferi‖, IV. Uluslararası Bolu Halk Kültürü ve Köroğlu Sempozyumu Bildirileri. Ġstanbul: Akçağ Yay., 2015. s. 729-749.

Ryley Scott, George. ĠĢkencenin Tarihi. çev.: Hamide Koyukan, Ankara: Dost Kitabevi Yay. 1995.

Arat, ReĢit Rahmeti. Baburnâme (Babur’un Hatıratı) I. Ġstanbul: Millî Eğitim Basımevi. 1970.

Akün, Ömer Faruk. (1991). ―Bâbürnâme‖, Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi. C 4, s. 404-408.

Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. C II, Ankara: MEB Yay. 1993.

Finkel, Caroline. Rüyadan Ġmparatorluğa Osmanlı / Osmanlı Ġmparatorluğu’nun Öyküsü 1300-1923. çev.: Zülal Kılıç, Ġstanbul: TimaĢ Yay. 2017.

Arık, Feda ġamil. ―Eski Türk Ceza Hukukuna Dair Notlar I. Suçlar ve Cezalar‖, Tarih AraĢtırmaları Dergisi. C 17, 1963. S 28, s. 1-50.

Roux, Jean Paul. Türklerin ve Moğolların Eski Dini. çev.: Aykut Kazancıgil, Ġstanbul: Kabalcı Yay. 2002.

Esin, Emel. Orta Asya’dan Osmanlı’ya Türk Sanatında Ġkonografik Motifler. Ġstanbul: Kabalcı Yay. 2004.

Elçin, ġükrü. Halk Edebiyatı AraĢtırmaları II. Ankara: KTB Yay. 1988.

Seyidoğlu, Bilge. Mitoloji Üzerine AraĢtırmalar (Metinler ve Tahliller). Ġstanbul: Dergâh Yay. 2015.

ġenocak, Ebru. ―Köroğlu Destanı‘nda Simgesel Değerler‖, 21. Yüzyılda Köroğlu ve Bolu AraĢtırmaları, Uluslararası Köroğlu, Bolu Tarihi ve Kültürü Sempozyumu Bildirileri, 17-18 Ekim 2009, Bolu/Türkiye. Bolu: BAMER Yay., 2011. s. 618-634.

Arsunar, Ferruh. (drl.) Köroğlu. Ankara: Türkiye ĠĢ Bankası Kültür Yay. 1963.

Karayev, Safa. ―Oedipus Kompleksinin Kültürdeki ĠliĢkilere Etkisi: Alı KiĢi ve Köroğlu‖, VI. Uluslararası Köroğlu Sempozyumu -Köroğlu ve Türk Dünyası Destan Kahramanları- Bildiriler Kitabı. Ġstanbul: AĠBÜ BAMER Yay., 2016. s. 637-652.

Загрузки

Опубликован

2022-03-30

Как цитировать

ОЗДАМАР F. . (2022). ОТЕЦ, СЫН И СВЯТАЯ ВОДА: СВЯТОСТЬ ВО ВРЕМЯ ВЗРОСЛЕНИЯ ГЕРОЯ В ДАСТАНЕ КЁРОГЛЫ ИРАНСКИХ ТЮРКОВ. Turkology, 109(1), 49–69. извлечено от https://journals.ayu.edu.kz/index.php/turkology/article/view/654

Выпуск

Раздел

Статьи