Қарақалпақ поэзиясы және И. Юсупов шығармашылығындағы арнаудың кӛркемдік сипаты
Кілт сөздер:
қосықтар (ҿлең), арнау ҿлең, жарлай арнау, зарлай арнау, сұрай арнауАңдатпа
Мақалада қарақалпақ ҽдебиетінің ҿкілі И. Юсуповтың поэзиясы жҽне ақын шығармаларындағы арнау ҿлеңдердің жанрлық ерекшелігі арнайы сҿз болады. И. Юсупов поэзиясында орын алған кҿркемдік тҽсілдер поэзиядағы кҿркемдік түрді жаңалады. Ақынның ҽдебиеттегі арнаудың түрлеріне арналған қосықтары (ҿлеңдері) жанрдың маңызын арттырды. Сондықтан ақын шығармашылығындағы бұл жанрды арнайы зерттеу ақын лирикасының ерекшелігін ашуға қызмет етеді деп ойлаймыз. Ақын шығармашылығындағы арнау жанрының даму сипатына тоқталамыз. Ақын шығармашылығы ҳақында пікір білдірген ғалымдардың еңбектері мақаламызға методологиялық қорытынды жасауға негіз болды. И. Юсуповтың арнау ҿлеңдерін түрге бҿліп, тақырыптық, жанрлық, поэтикалық талдаулар жасалды. Азаматтық пафос, лирикалық ой, поэтикалық айқындылық, поэтикалық мҽдениет, т.б. қасиеттер ақын шығармашылығына тҽн. Қазіргі қарақалпақ поэзиясында Ибрагим Юсуповтың поэтикалық дҽстүрі жалғасуда.
Әдебиеттер тізімі
Оразымбетов Қ. Ҳҽзирги қарақалпақ лирикасындағы кҿркем формалардың эволюциясы ҳҽм типологиясы. –Нҿкис: «Билим», 2004. –168 б.
Есенов Ж. Поэзия жулдызы. –Нҿкис: «Билим», 2003. –110 б.
Ҳамидова А. И.Юсуповтың творчествосы ҳҽм Европа ҽдебияты (Ҽдебий байланыслар ҳҽм ҽдебий тҽсирлер мҽселеси). Канд. дис. - Нҿкис, 1999. –132 б.
Мҽмбетова М. И. Юсупов поэзиясының қосық қурылысы. Канд.дис. – Нҿкис, 1999. –125 б.
Оразымбетов Қ. Ҳҽзирги дҽўирдеги қарақалпақ лирикасында кҿркемлик излениўшилик. Канд.дис. - Нҿкис, 1992. –141 б.
Муратбаев Қ. Қарақалпақ поэзиясында қосық қурылысы. –Нҿкис: Қарақалпақстан, 1977. –173 б.
Есемуратов Г. И.Юсуповтың поэзиясы. - Нҿкис: Қарақалпақстан, 1976. –163 б.
Пахратдинов Д. И.Юсупов лирикасында Шығыс классиклери дҽстүрлери (Ҽдебий байланыслар ҳҽм тҽсирлер ҳаққында). Канд.дис. Нҿкис, 2001. –128 б.
Юсупов И. Таңлаўлы шығармаларының еки томлығы I т., Қосықлар, поэмалар. – Нҿкис: "Қарақалпақстан", 1992. 260 б.
Тілеуова А. Арнау ҿлеңдерінің жанрлық табиғаты // ҚазМУ хабаршысы. Филология сериясы. №39. – 136 -139 б.
Юсупов И. Шығармаларының еки томлығы. II том (Қосықлар ҳҽм поэмалар). - Нҿкис: "Қарақалпақстан". 1979. – 188 б.
Қабдолов З. Сҿз ҿнері. –Алматы: «Санат», 2002. – 360 б.
Байтұрсынұлы А. Алты томдық шығармалар жинағы. Т.1. –Алматы: «Ел-шежіре», 2013. – 384 б.
Юсупов И. Ҳҽр кимниң ҿз заманы бар (қосықлар ҳҽм қысса). – Нҿкис: "Қарақалпақстан". 2004. – 113 б.
References
Orazymbetov Q. Ҳázırgı qaraqalpaq lırıkasyndaǵy kórkem formalardyń evolıýtsııasy ҳám tıpologııasy. –Nókıs: «Bılım», 2004. –168 b.
Esenov J. Poezııa jýldyzy. –Nókıs: «Bılım», 2003. –110 b.
Ҳamıdova A. I.Iýsýpovtyń tvorchestvosy ҳám Evropa ádebııaty (Ádebıı baılanyslar ҳám ádebıı tásırler máselesı). Kand. dıs. – Nókıs, 1999. –132 b.
Mámbetova M. I. Iýsýpov poezııasynyń qosyq qýrylysy. Kand.dıs. – Nókıs, 1999. –125 b.
Orazymbetov Q. Ҳázırgı dáўırdegı qaraqalpaq lırıkasynda kórkemlık ızlenıўshılık. Kand.dıs. – Nókıs, 1992. – 141 b.
Mýratbaev Q. Qaraqalpaq poezııasynda qosyq qýrylysy. – Nókıs: Qaraqalpaqstan, 1977. –173 b.
Esemýratov G. I.Iýsýpovtyń poezııasy. - Nókıs: Qaraqalpaqstan, 1976. –163 b.
Pahratdınov D. I.Iýsýpov lırıkasynda Shyǵys klassıklerı dástúrlerı (Ádebıı baılanyslar ҳám tásırler ҳaqqynda). Kand.dıs. Nókıs, 2001. – 128 b.
Iýsýpov I. Tańlaўly shyǵarmalarynyń ekı tomlyǵy I TOM Qosyqlar, poemalar. – Nókıs: "Qaraqalpaqstan", 1992. –260 b.
Tіleýova A. Arnaý óleńderіnіń janrlyq tabıǵaty // QazMÝ habarshysy. Fılologııa serııasy. №39. – 136 -139 b.
Iýsýpov I. Shyǵarmalarynyń ekı tomlyǵy. II tom (Qosyqlar ҳám poemalar). - Nókıs: "Qaraqalpaqstan". 1979. -188b.
Qabdolov Z. Sóz ónerі. –Almaty: «Sanat», 2002. – 360 b.
Baıtursynuly A. Alty tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. T.1. –Almaty: «El-shejіre», 2013. –384 b.
Iýsýpov I. Ҳár kımnıń óz zamany bar (qosyqlar ҳҽm qyssa). –Nókıs: "Qaraqalpaqstan". 2004. – 113 b.
