MATERIALS AND METHODS USED IN HEALING IN KYRGYZ TURKS' FOLK MEDICINE
170 207
Keywords:
Kyrgyz Turks, Folk Medicine, Disease, Healing Methods, Healing Materials.Abstract
Since ancient time the intention to seek healing for diseases and lead a healthy life has been the primary concern of people. The treatment practices with traditional knowledge and experience which were developed accordingly have reached our days, passing from generation to generation through oral tradition. Folk medicine, which is based on the concept that health made up of soul and body integrity, is a purification and treatment formula in which the experience of generations, cooperation, belief and trust are affirmed, and nature and the power of nature are blessed. These healing practices in Turkish culture which consist of pre-Islamic and post-Islamic customs, traditions, beliefs, cultures and experiences are also an important and remarkable field for Kyrgyz Turks. The folk medicine tradition of the Kyrgyz Turks and its performers carry the traces of the ancient healers such as shamans and Shamanism as well as Islamic tradition, and it exemplifies cultural diversity and continuity. For Kyrgyz Turks, the tradition of folk medicine is considered as complementary and alternative treatment system to the modern medicine as well as the first treatment system that patients apply for healing. The performers of this tradition, their personal characteristics, the treatment practices and methods used in healing, as well as materials used in the treatment are important to draw the boundaries this tradition and to explore the tradition. This study presents the materials and methods used in the treatment within the folk medicine tradition of Kyrgyz Turks which will be evaluated in relation to the treatment methods and diseases. The findings will be discussed regarding the data obtained through observation and interview as well as the literature review.
References
Gürçayır, Selcan, “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Üzerine Eleştirel Bir Okuma”. Millî Folklor. Y.23. S.92. 2011, s. 5-12.
Oğuz, M. Öcal, “Terim Olarak Somut Olmayan Miras”. Millî Folklor. Y.25. S.100. 2013, s. 5-13.
Ergun, Pervin, Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2004.
Korkmaz, Zeynep, “Türk Kültüründeki Ağaç Kültünün İslami Devirlerdeki Devamı” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. C.51. S.2003/1. 2003, s. 99-110.
Öztürk, Murat, “İslamiyet’ten Önce Türklerin Din Anlayışı ve Gök Tanrı Dini”. History Studies. C.5 S.2. 2013, s. 327-347.
Arslan, Seher, “Türklerde Ağaç Kültü ve ‘Hayat Ağacı’” Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi. C.1. S.1. 2014, s. 59-71.
Arıkoğlu, Ekrem, C. Alimova, R. Askarova, B.K. Selçuk, Kırgızca-Türkçe Sözlük I-II Bişkek: KTMU Yayınları, 2017.
Emeksiz, Abdulkadir, “Türk Kültüründe Üzerlik”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. S.28. 1998, s. 229-242.
Kaplan, Melike, “Halk Hekimliğinde Holistik/Bütüncül Yaklaşım: Üzerlik Otu (Peganum Harmala)”. DTCF Dergisi. S. 60. C.1. 2020, s. 415-430.
Duvarcı, Ayşe, “Halk Hekimliğinde Ocaklar”. Milli Folklor. S. 7. 1990, s. 34-39.
Kumartaşlıoğlu, Satı, Türk Kültüründe Ateş ve Ocak Kültü. Konya: Kömen Yayınları, 2016.
Cusupov, Keneş; Bakaşeva, Cıldız; İmanaliev Kanıbek; Ömürbay Uulu, Karmıştegin, Kırgızdar, XII. Tom, Bişkek: Biyiktik, 2011a.
Yudahin, K. K., Kırgız Sözlüğü. C. I-II, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
Tural, Şecaattin, “Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Hz. Âdem ve İlk Günah”. İlmî Araştırmalar. S.14, 2002, s. 183-195.
Akmataliyev, Abdıldacan, Kırgız Adabiyatı: Tarıh cana Mezgil. Bişkek: Avrasya Yayıncılık, 2010.
Orozobayev, M., Kırgızcadaki İslam Öncesi Geleneksel İnanç ve İnanışlarla İlgili Söz Varlığı. Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara, 2010.
Samsakçı, Mehmet, “Türk Kültür ve Edebiyatında Tuz ve Tuz-Ekmek Hakkı”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. S. 36, 2007.
Amantur, Akmataliyev, “Kırgızdın Köönörbös Döölöttörü”. Şam Basması, 2000.
Orozobayev, M.,“Kırgız Halk İnancı ve Halk Hekimliği Uygulamalarında Yılan”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. S.15, 2012.
Dıykanbayeva, Mayramgül, Kırgızlarda Atalar Kültü. Konya: Kömen Yayınları, 2016.
Orozobayev, M., “Kırgız Halk Hekimliğinde Tedavi Malzemesi Olarak Kurt (Börü)”. IV. Uluslararası Türk Bilgi Şöleni Türk Kültürü Sempozyumu Bildirileri 509-516. Erzurum: Güneş Vakfı Yayınları, 2018.
Karasayev, Husayin, Nakıl Sözdör, Bişkek, 1995.
Abramzom, S.M., Kırgız cana Kırgızstan Tarıhı Boyunça Tandalma Emgekter. (Çev. Mambetaliyev, S, D. Sulaymakulov, S. Makenov). Bişkek, 1999.
Tahirova, Nazgül, Manas Taanuu Kursun Kolledcderde Okutuunu Etnopedagogikalık Negizde Örkündötüü. Oş, 2019.
Bayat, Fuzuli, Türk Mitolojik Sistemi (Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi). Cilt 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2007.
“Manas Eposu cana Etnomeditsina”, Kırgız Uluttuk Agrardık Universiteti, 2019.
Eliade, Mircea, Demirciler ve Simyacılar (Çev. Mehmet Emin Özcan). Ankara: Kabalcı Yayınevi, 2003.
Bayat Ali Haydar, Tıp Tarihi. İstanbul: Merkez Efendi Geleneksel Tıp Derneği Yayınları, 2010.
Akmataliyev, A.-Kadırmambetova, A.-Kasımgeldiyeva, M- Semyonova, C.- Cayloobayev, B.-İsabekova, A.-Konurbayeva, R.-Marazıkov, T.- Musayev, S.-Olcobayev, S.-Osmonova C.-Tolubayev, M.-Şatmanov, S., Kırgız Tilinin Sözdügü. I. Tom. Bişkek: Avrasiya Press, 2015.
Aça, Mustafa, “Dünya Mitolojilerinde Toprak Simgeciliği”. Kültür Araştırmaları Dergisi. C.1. S.1, 2018, s. 23-35.
Altın, Y. Kübra, “Uygur Türklerinin İnanç ve Uygulamalarında Toprak”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi.S.11, 2018, s. 36-48.
Çobanoğlu, Özkul, “Kazak Halk Kültüründe “Kam”dan “Baksı” ve “Emçi”ye Dönüşümler”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. C.6 S.15. 2018, s. 1-9.
Narınbayeva, Nurcan, Folklordogu Kara Söz Canrlarının Miftik Başattarı. Bişkek, 2010.
Tanyu, Hikmet, Türkiye’de Adak ve Adak Yerleri. Ankara: Elips Yayınevi, 2007.
Cusupov, Keneş-Bakaşeva, Cıldız-İmanaliyev Kanıbek-Ömürbay Uulu- Karmıştegin, Kırgızdar, XIII. Tom, Bişkek: Biyiktik, 2011b.
Çeribaş, Mehmet, “Kırgızlarda Efsun (Büyü) Temelli Dualar, İnançlar ve Uygulamalar”. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi. Sempozyum Özel Sayısı. S.2. 2016, s. 180-205.
