Әбу Насыр әл-Фарабидің еңбектеріндегі философия мен қоғамға синергетикалық көзқарас: негізгі қағидалар және қазіргі заманғы маңыздылығы
0 0
Кілт сөздер:
Әбу Насыр әл-Фараби, синергетика, өзін-өзі ұйымдастыру, қайырымды қала, әлеуметтік үйлесім, адамгершілік құндылықтарАңдатпа
Мақалада Әбу Насыр әл-Фарабидің философиялық мұрасы қазіргі философия ғылымында өзін-өзі ұйымдастыру, сызықтық емес динамика және күрделі әлеуметтік жүйелердің қызмет ету үдерістерін талдауда қолданылатын синергетикалық тәсіл тұрғысынан қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі пәнаралық зерттеулердің күшеюімен, сондай-ақ жаһандық өзгерістер мен белгісіздік жағдайында қоғамның тұрақтылығы мен үйлесімділігін түсіндіре алатын тұжырымдамаларға деген сұраныстың артуымен айқындалады. Мақалада Фарабидің әлеуметтік-философиялық идеялары, ең алдымен оның «қайырымды қала» туралы ілімі, ақыл-ойдың, білім мен адамгершіліктің рөлі синергетиканың негізгі қағидаларымен өзара үндес келетіні көрсетіледі. Фараби ілімінде қоғам сыртқы мәжбүрлеу арқылы емес, оның құрамдас бөліктерінің өзара келісімді әрекеті, ортақ игілікке бағдарлануы және ішкі реттеуші тетіктері арқылы тұрақтылыққа қол жеткізетін тұтас, көпдеңгейлі әрі динамикалық жүйе ретінде түсіндіріледі. Зерттеуде ізгіліктің тұлғаның өзін-өзі ұйымдастыруындағы ішкі «аттрактор» ретіндегі мәніне, сондай-ақ қоғамдық тәртіпті сақтауда коммуникацияның, ынтымақтастықтың және әлеуметтік тәрбиенің рөліне ерекше назар аударылады. Фараби философиясын синергетикалық тұрғыдан зерделеу оның идеяларын қазіргі әлеуметтік үдерістерді, орнықты даму мәселелерін, әлеуметтік жауапкершілік пен XXI ғасырдағы адам мен қоғам арасындағы қатынастарды үйлестіруді талдауда маңызды әдіснамалық ресурс ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.
