Қожа Ахмет Ясауи мен Исхақхан Тора Ибрат көзқарастарының ортақ тұстары: әлеуметтік-философиялық талдау
0 0
Кілт сөздер:
Қожа Ахмет Ясауи, Ясауи тариқаты, сопылық, илаһи махаббат, Факрнама, Исхақхан Тора ИбратАңдатпа
Бұл жұмыс түркі сопылық дәстүрінің негізін қалаған, исламдық руханият пен түркі мәдениетіне терең ықпал еткен ұлы ойшыл Қожа Ахмет Ясауидің тарихи әрі интеллектуалдық мұрасын зерттеуге арналған. Мақалада Ясауидің «Диуани хикмет», «Пақырнама» және басқа да еңбектеріндегі негізгі идеялар талданып, онда Құдайға деген махаббат, ілім-білімге ұмтылу, имандылық пен адамгершілік құндылықтардың мәні айқындалады. Ясауи ілімінің сопылық дүниетанымдағы орны мен оның түркі халықтарының рухани санасының қалыптасуына қосқан үлесі көрсетіледі. Сонымен қатар, мақалада Ясауи философиясының кейінгі дәуірлердегі жалғастығы, әсіресе оның ұрпағы саналатын Исхақхан Тора Ибраттың қызметі арқылы зерделенеді. Ибрат өз заманының көрнекті ақыны, қазысы, ағартушысы әрі реформаторы ретінде Ясауи ілімін әлеуметтік және білім беру саласындағы қызметімен ұштастыра білді. Оның надандықпен күресу, ағартушылықты дамыту, әділеттілік пен адамгершілік қағидаларын қоғамда орнықтыру жолындағы еңбектері кеңінен сипатталады. Мәтінде Ибраттың сол кезеңдегі саяси және сот жүйесіне айтқан сын-пікірлері, әділдік пен мәдени-рухани дамуды қолдауға бағытталған әрекеттері баяндалады. Осылайша, Исхақхан Тора Ибрат Қожа Ахмет Ясауи салған рухани жолды жалғастырып, ислам мен сопылық қағидаттарға негізделген әлеуметтік жаңғыруды жүзеге асыруға ұмтылды.
