Құзыреттілік тәсіл қолданыстағы білім беру парадигмасына балама ретінде
11 12
Кілт сөздер:
құзыреттілік, құзыреттілік тәсіл, білім беру, жүйе, өзін-өзі жетілдіру, парадигма.Аңдатпа
Қазіргі заманғы әлеуметтік-экономикалық трансформациялар білім берудің жаңа парадигмасын әзірлеуді талап етеді, мұнда түлек көп функционалды құзыреттілікке ие және өмірдегі еркін гуманистік бағдарланған таңдауға қабілетті тұлға ретінде қарастырылады. Дәл осы сипаттамалар кәсіби және әлеуметтік салалардағы әртүрлі міндеттерді өз бетінше шешуге мүмкіндік береді. Осыған байланысты білім беруді реформалау және жаңа әдіснамалық тәсілдерді енгізу қажет. Осындай тәсілдердің бірі – абстрактілі теориялық білімге балама ретінде пайда болған және қазіргі уақытта педагогикалық практикаға белсенді интеграцияланған құзыреттілік тәсіл.
Құзыреттілік тәсіл – бұл іс-әрекетке, практикалық және мәдени компоненттерге баса назар аударатын тұлғаға бағытталған білім беруді енгізу әрекеті. Сонымен қатар, ол дәстүрлі «білім» тәсіліне қайшы келмейді, бірақ оны жеке, құндылық және мотивациялық компоненттермен толықтырады. Құзыреттілік тәсілдің негізгі мазмұны білім алушының өзін-өзі анықтауын, өзін-өзі тануын, әлеуметтенуін және даралығын дамытуға бағытталған. Осы мақсаттарды іске асыру үшін жаңа мета-білім беру тұжырымдамалары енгізіледі. Осылайша, құзыреттілік тәсіл білім беру процесінің қолданбалы және практикалық сипатын күшейтеді. Оны енгізу оқу процесін ұйымдастыруда, білім беру мекемелерін басқаруда, педагогтардың қызметінде, сондай-ақ бағалау әдістерінде өзгерістерді талап етеді.
Әдебиеттер тізімі
BIBLIOGRAPHY
Андреев А.Л. Компетентностная парадигма в образовании: опыт философско-методологичексого анализа // Педагогика. – 2005. – №4. – С. 19–26.
Компетентность в образовании: опыт проектирования: сборник научных трудов / Под ред. А.В. Хуторского. – M.: Научно-внедренческое предприятие «ИНЕК», 2007. – 327 с.
Компетентность в современном образовании: явление, развитие и реализация. – M.: Изд-во Когито-центр, 2002. – 396 с.
Бобизода Г.М., Утилова А.М., Гулов Т.И. Исследовательская деятельность, eе место в системе ключевых компетенций // Вестник Таджикского государственного педагогического университета им. Айни. – 2018. – №5–2 (77). – С. 12–16.
Khamzina Sh.S., Utilova A.M., Shakenova T.Zh., Suleimenova G.A., Sarsembayeva E.Y., Gulomkodir M.B. Fashioning of Students' Research Competence through Technology of Project Activities // Journal of Intellectual Disability - Diagnosis and Treatment. – 2020. – Vol. 8, №3. – P. 307–311. https://doi.org/10.6000/2292-2598.2020.08.03.6
Хуторской А.В. Ключевые компетенции в образовательных стандартах // Интернет-журнал «Эйдос». – 2002. [Электронный ресурс]. URL: http://www.eidos.ru/journal/2002/0423.htm, svobodnyj
Хуторской А.В. Ключевые компетенции как компонент личностно-ориентированной парадигмы образования // Народное образование. – 2003. – №2. – С. 58–64.
Бочарникова М.А. Компетентностный подход: история, содержание, проблемы реализации // Начальная школа. – 2009. – №2. – С. 86–92.
Вербицкий А.А., Ларионова О.Г. Личностный и компетентностный подходы в образовании. Проблемы интеграции. – М.: Логос, 2009. – 336 с.
Зимняя И.А. Ключевые компетентности как результативно-целевая основа компетентностного подхода в образовании. Авторская версия. – М.: Исследовательский центр проблем качества подготовки специалистов, 2004. – 40 с. REFERENCES
Andreev A.L. Kompetentnostnaia paradigma v obrazovanii: opyt filosofsko-metodologicheksogo analiza [Competence paradigm in education: the experience of philosophical and methodological analysis] // Pedagogika. – 2005. – №4. – S. 19–26. [in Russian] 2. Kompetentnost v obrazovanii: opyt proektirovaniya: sbornik nauchnyh trudov [Competence in education: design experience: a collection of scientific papers] / Pod red. A.V. Khutorskogo. – M.: Nauchno-vnedrencheskoe predpriyatie «INEK», 2007. – 327 s. [in Russian] 3. Kompetentnost v sovremennom obrazovanii: iavlenie, razvitie i realizacia [Competence in modern education: phenomenon, development and implementation]. – M.: Izd-vo Kogito-centr, 2002 – 396 s. [in Russian] 4. Bobizoda G.M., Utilova A.M., Gulov T.I. Issledovatelskaia deiatelnost, ee mesto v sisteme kliuchevyh kompetenciy [Research activity, its place in the system of key competencies] // Vestnik Tadjikskogo gosudarstvennogo pedagogicheskogo universiteta im. Aini. – 2018. – №5-2 (77). – S. 12–16. 5. Sholpan S. Khamzina, Aigul M. Utilova, Tattigul Zh. Shakenova, Gulmira A. Suleimenova, Ella Y. Sarsembayeva and Gulomkodir M. Bobizoda (2020). Fashioning of Students' Research Competence through Technology of Project Activities. Journal of Intellectual Disability - Diagnosis and Treatment, 2020, Volume 8, No. 3. DOI: https://doi.org/10.6000/2292-2598.2020.08.03.6 6. Hutorskoi A.V. Kliuchevye kompetencii v obrazovatelnyh standartah // Internet-zhurnal «Eidos». – 2002. [Electronic resource]. URL: http://www.eidos.ru/journal/2002/0423.htm, svobodnyj [in Russian] 7. Hutorskoi A.V. Kliuchevye kompetentsii kak komponent lichnostno-orientirovannoi paradigmy obrazovania [Key competencies as a component of a personality-oriented educational paradigm] // Narodnoe obrazovanie. – 2003. – №2. – S. 58–64. [in Russian] 8. Bocharnikova M.A. Kompetentnostnyi podhod: istoria, soderjanie, problemy realizacii [Competence approach: history, content, problems of implementation] // Nachalnaia shkola. – 2009. – №2. – S. 86–92. [in Russian] 9. Verbickiy A.A., Larionova O.G. Lichnostnyi i kompetentnostnyi podhody v obrazovanii. Problemy integracii [Personal and competence-based approaches in education. Integration issues]. – M.: Logos, 2009. [in Russian] 10. Zimniaia I.A. Kliuchevye kompetentnosti kak rezultativno-celevaia osnova kompetentnostnogo podhoda v obrazovanii. Avtorskaia versia [Key competencies as the effective and targeted basis of the competence approach in education. Author's version]. – M.: Issledovatelskiy centr problem kachestva podgotovki specialistov, 2004. [in Russian]
