Хүсейин Рахми Гүрпынардың «Хакка сығындык» романының талдауы
169 171
Кілт сөздер:
түрік романы, мәтінді талдау әдістемесі, халық нанымы, індет аурулары, денсаулық.Аңдатпа
Pandemi diğer adıyla salgın hastalık, tarih boyunca karşılaşılan kavramlardan biridir. Türk edebiyatında salgının işlendiği romanlara bakıldığında, hastalığın yetersiz beslenme, fiziksel olarak uygun olmayan koşullarda yaşanması gibi nedenlerle açıklanması gerçekçi yaklaşımı gösterir. Yaşam öykülerinden hareketle kaleme alınan salgınla ilgili eserlerde halkın inancı ve çözüm önerileri birlikte sunulur. Türk Edebiyatında salgın hastalıkları ele alan edebi eserler çok değildir. Bu bağlamda Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Hakka Sığındık romanı dikkate değer bir ederdir. Daha çok romanlarıyla tanınan Gürpınar’ın diğer eserlerinde olduğu gibi romanlarında da toplumsal eleştirinin ön plana çıktığı görülmektedir. Toplumdaki aksaklıkları, bilgisizliği ve yanlış inancı eserlerinde sanata has bir şekilde betimleyen yazar, eleştirilerini hem doğrudan dile getirmekte hem de olay örgüsünün dramatik anlatımı içinde dolaylı ifadelerle sunmaktadır. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Hakka Sığındık (1919) adlı romanında İspanyol gribinin toplumun yaşamına etkisi anlatılmaktadır. Bu çalışmamızda amacımız, edebiyat derslerinde önemli konulardan olan tahlil yöntemine bir örnek sunmaktır. Ele aldığığımız metin Prof. Dr. Şerif Aktaş’ın metin inceleme yöntemine göre tahlil edilip, zihniyet, yapı, tema, dil ve anlatım alt başlıkları altında incelenmiştir. Bununla birlikte romandaki kişi, mekân ve zaman unsurlarının arasındaki ilişkiler dikkatlere sunularak, romandaki olay örgüsünün gerçek yaşamla ilgisi gösterilmeye çalışılmıştır.
Әдебиеттер тізімі
Aktaş, Şerif. Anlatma Esasına Bağlı Metinlerin Tahlili. Teori ve Uygulama [Analysis of Texts Based on Narration. Theory and Practice]. – Ankara: Kurgan Edebiyat yayınları, 2013. – 220 s. [in Turkish]
Moran, Berna. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Yüksek Felsefesi ve Şıpsevdi [Hüseyin Rahmi Gürpınar's High Philosophy and Mission] / Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. – İstanbul: İletişim Yayınları, 2008. – 336 s. [in Turkish] 3. Uraldı, Cem. Edebiyat ve Sağlık [Literature and Health] // Hece (Edebiyat ve Hastalık Dosyası). 225 (2015): 101–102. [in Turkish]
Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi [The Novel Analysis Method]. – Ankara: Öncü Kitap, 2009. – 304 s. [in Turkish]
Hüseyin Rahmi Gürpınar, Hakka Sığındık. 2. Baskı [We have taken refuge in the God. 2. Pressing]. – İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1950. – 141 s. [in Turkish]
Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş [Introduction to Novel Art and Novel Review]. – Ankara: Akçağ yayınları, 1991. – 161 s. [in Turkish]
Kaplan, Melike. Covid-19: Küresel Salgın Sürecinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi Uygulamaları [Covid-19: Traditional and Complementary Treatment Practices in the Global Epidemic Process] // Millî Folklor. 127 (Güz 2020): 35-45. [in Turkish]
Aktaş, Şerif. Edebiyatta Üslûp ve Problemleri [Style and Its Problems in Literature]. – Ankara: Akçağ yayınları, 1998. –162 s. [in Turkish]
Gelir, Yakup. Pandemi Döneminde İnsan ve Hastalık İlişkisine Dair İki Roman: Hakka Sığındık ve Veba [Two Novels about the Relationship between Man and Disease During the Pandemic Period: We Took Refuge in the Truth and the Plague] // Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: Salgın Hastalıklar Özel Sayısı. – 2020. – S. 209–232. [in Turkish]
Veyis, Fatih ve Alkir, Sebile. Çocuk Edebiyatında Ölüm ve Yas Sürecine Anlatıbilimsel Bir Bakış: “Hayalet Postacı” Örneği [A Narrative Look at the Process of Death and Mourning in Children's Literature: An Example of a «Ghost Postman»] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2021. – №3 (121). – B. 80–91. [in Turkish]
