МҰҚАҒАЛИ МАҚАТАЕВТЫҢ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ ПОЭТИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
283 318
Кілт сөздер:
Мұқағали Мақатаев, балалар әдебиеті, балалар поэзиясы, қазақ әдебиеті, поэзияАңдатпа
Мақалада авторлар Мұқағали Мақатаев шығармашылығының бұған дейін ешқандай ғылыми зерттеулерде кездеспеген, диссертациялық, монографиялық еңбектерде жазылмаған жаңа қырына талдау жасаған. Яғни Мұқағали ақынның жеке ғылыми еңбек ретінде зерттелмеген балаларға арналған өлеңдерінің поэтикалық ерекшеліктерін талдап көрсеткен. Ақын шығармашылығының ішінде балаларға арналған өлеңдерінің бар екендігін дәлелдеу үшін авторлар өлеңдерді балалар поэзиясына қойылатын сегіз түрлі талаптардың қалыбына салып талдаған. Авторлар талдау жүйесін К. Чуковский, Ш. Ахметов, А. Әлтай сынды ғалымдардың балалар поэзиясы туралы еңбектеріне сүйене отырып жүргізген.
Сонымен қатар авторлар мақалада бұған дейін Мұқағали Мақатаев шығармашылығын диссертациялық көлемде зерттеген ғалымдардың еңбектеріне шолу әдісі, өлең поэтикасына сатылай кешенді талдау әдісі, оқу бағдарламаларын сараптау әдісі, әдебиетте салыстыру әдістерін пайдаланған. Нәтижесінде Мұқағали Мақатаевтың балаларға арналған шығармаларының өзі бөлек бір күрделі зерттеуді талап ететін өзекті тақырып екендігі дәлелденген.
Авторлар Мұқағали Мақатаевтың бірнеше өлеңдеріне кешенді поэтикалық талдау жүргізіп, ол шығармалардың балаларға арналған өлең екендігін дәлелдейтін мысалдар келтірген. Бұған дейінгі зерттеулердің шешімдеріндегі кей қағидаларға авторлар пікірі қайшы болғанымен, зерттеу жұмысында келтірілген нақты талдаулар мақаланың жаңалығын тұжырымдар арқылы толық ашып көрсетеді.
Әдебиеттер тізімі
REFERENCES
Qarataev M. Korgenіm men konіldegіm [What I saw and feel]. – Almaty: Jalyn, 1982. – 280 b. [in Kazakh]
Abіsheva S.J. M. Makataevtyn aqyndyq alemі: Monografiia [The poetic world of makatayev: monograph]. – Almaty: Balausa, 2018. – 256 b. [in Kazakh]
Jumash O. Muqagali Maqataev poeziiasynyn korkemdіk juiesі.[ Artistic system of Mukagali Makatayev's poetry] Filol. gyl. kand. ... diss. – Astana, 2007. – 140 b. [in Kazakh]
Seitova G.M. Poeticheskoe nasledie Mukagali Makataeva:[The poetic legacy of Mukagali Makatayev] avtoref. kand. fil. nauk. – M., 1991. – 51 s.
Turbekova U.Q. Muqagali Maqataev aqyndygynyn lirikalyq tabigaty.[The lyrical nature of mukagali Makatayev's poetry] Filol. gyl. kand. ... diss. – Astana, 2010. – 124 b. [in Kazakh]
Begmanova B. Muqagali Maqataev lirikasynyn ulttyq sipaty. [The national character of Makataev's lyrics.] Filol. gyl. kand. ... diss. – Almaty, 2006. – 127 b. [in Kazakh]
Hamidullaev K. Muqagali Maqataevtyn aqyndyq sheberlіgі. [Poetic skills of Mukagali Makatayev]Filol. gyl. kand. ... diss. – Almaty, 1993. – 187 b. [in Kazakh]
Muqagali Maqataev. Enciklopediia. – Almaty: «Qazaqparat», 2016. – 858 b. [in Kazakh]
Abisheva S.D. Mir detstva v poezii M. Makataeva [The world of childhood in the poetry of M. Makataev] // ІІ Kabdolovskie chteniia: teoreticheskie i metodologicheskie problemy sovremennogo literaturovedeniia i folkloristiki: Ch. І. – Almaty, 2010. – S. 47–52.
Begmanova B. M. Maqataev jane qazaq poeziiasyndagy dastur men janashyldyq: Adebi zertteu. [Makatayev and tradition and innovation in Kazakh poetry: a literary study.] – Almaty: «Karatau KB» JShS, «Dastur», 2015. – 232 b. [in Kazakh]
Ahmetov Sh. Qazaq balalar adebietі tarihynyn ocherkі. [Essay on the history of Kazakh children's literature] – Almaty: Mektep, 1965. – 328 b. [in Kazakh]
Chukovskiy K.I. Ot dvuh do piati.[ From two to five] – M.: Detskaia literatura, 1970. – 705 s.
Altai A.D. Qazaq balalar poeziiasy: genealogiia, tipologiia, poetikalyq damu. [Kazakh children's poetry: genealogy, typology, poetic development] Filol. gyl. dok. ... diss. – Astana, 2009. – 285 b. [in Kazakh]
Kapasova B.K. Qazaq adebietіndegі balalar lirikasy [Children's lyrics in Kazakh literature] (60–90-jj.) Filol. gyl. kand. ... diss. – Astana, 2000. – 116 b. [in Kazakh]
Muqagali Maqataev. Shygarmalarynyn tolyq jinagy: IV tomdyq. ІІІ tom: Olender men poemalary [The complete Collection of works of M. Makataev: Volume IV. Volume III: poems and poetry] / Qurastyrgan: Orazaqyn Askar. – Almaty: Jalyn, 2013. – 320 b. [in Kazakh]
Muqagali Maqataev Shygarmalarynyn tolyq jinagy: IV tomdyq. ІІ tom: Olender men poemalary [The complete Collection of works of M. Makataev: Volume IV. Volume II: poems and poetry] / Qurastyrgan L. Asіmjanqyzy. – Almaty: Jalyn, 2007. – 384 b. [in Kazakh]
Abdіrahmanova T. Qasym Amanjolovtyn poetikasy. [Poetics of Kasym Amanzholov] – Almaty: Gylym, 1976. – 294 b. [in Kazakh]
Iskakova P.K., Zubairaeva Z.A. Jetkіnshek jastagy balalardyn qundylyq bagdarlaryn qalyptastyrudyn tiіmdі adіs-tasіlderі [Effective Methods and Techniques for the Formation of Value Orientations of Adolescent Children] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2022. – №3 (125). – B. 176–187. https://doi.org/10.47526/2022-3/2664-0686.15 [in Kazakh]
Muqagali Maqataev shygarmalarynyn tolyq jinagy: IV tomdyq. І tom: Olender men poemalary[The complete collection of works by M. Makataev: Volume IV. Volume I: poems and poetry] / Qurastyrgan: Orazaqyn Askar. – Almaty: Jalyn, 2001. – 448 b. [in Kazakh]
