ИССЛЕДОВАНИЕ КАЗАХСКИХ ПОСЛОВИЦ. РЕКОМЕНДАЦИИ ДЛЯ БУДУЩИХ ИССЛЕДОВАНИЙ
Ключевые слова:
Пословицы, паремиологические исследования, этнолингвистика, сравнительное, сопоставительное лингвокультурологическое исследование, направления исследований.Аннотация
В ходе работы был проведен анализ современных отечественных и зарубежных паремиологических исследований, выявлены современные научные тенденции и направления этих исследований. Конец XX века и начало XXI века явились репродуктивным описательно-аналитическим обзором исследований по современной отечественной и зарубежной паремиологии. Изучение пословиц в казахском языкознании делится на четыре этапа, в которых третий этап развивается в направлениях этнолингвистики, сравнительно-сопоставительной лингвокультурологии и гендерной лингвистики. Антропоцентрическое исследование пословиц отделило их от фразеологии, превратило в отдельную отрасль фольклорной науки и сосредоточило внимание на коммуникативно-прагматическом потенциале паремических единиц. В статье анализируются основные аспекты современных отечественных и зарубежных паремиологических исследований, уточняются направления и перспективы развития паремиологии казахского языка, акцентируется внимание на задачах будущих исследований в этой области.
Библиографические ссылки
Қайдар Ə. Т. Халық даналығы (қазақ мақал-мәтелдерінің түсіндірме сөздігі және зерттеу). –Алматы: “Тоғанай Т” баспасы. 2004, –560 б.
Қызырова Ә. Мақал-мәтел-лингвомәдени бірліктер. –Алматы: ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. 2008. №8. Б.187–190.
Mieder W. Definition and Classification. In: Proverbs: a handbook. London: Greenwood Press, 2004. –304 p. https://www.jlab.org/div_dept/admin/HR/EAP/07-07-08.pdf (20.09.21).
Betholia C. "Manipuri Culture Seen Through Proverbs". Indian Folklife (30): 2008, 4–5. http://indianfolklore.org/journals/index.php/IFL/article/view/111
Hatri J., Laishram L., Anthropological study of Manipuri proverbs. Impact: International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature (IMPACT: IJRHAL), 2013, 1(3), 1–6.
Мансуров Б.Б. Қазақ мақал-мәтелдеріндегі діни-хадистік аспекті, Философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. –Алматы: Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, 2014. –167 б.
Jakobson R. Franz Boas' approach to language. Portraits of linguists. – Bloomington: L., 1966. – Vol. 2. – P. 127–139
Boas F. Introduction. Handbook of American Indian languages. Reprinted in: Classics in linguistics. – N.Y., 1967. – P. 155–234.
Қайдар Ә., Қазақтар ана тілі әлемінде (этнолингвистикалық сөздік). Қоғам. – Алматы: Сардар, 2013. Том 2, –728 б.
Муқəддəс M. Қазақ-ұйғыр мақал-мəтелдерінің паремиологиялық жүйесі. Филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты, –Алматы, 2007. –31 б.
Атаханова Р.К. Туыс емес тілдердегі мақал-мәтелдердің этнолингвистикалық сипаты. Филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. –Алматы, 2005. –31 б.
Сейтхожаева А.А., Паремиологиялық бірліктердегі ортақ жəне айырым белгілер. C:/Users/W2/Downloads/551-1-1084-1-10-20160120.pdf (27.11.21).
Анипина A.K., Оразақынқызы Ф. Қытай және қазақ тілдеріндегі мақал-мәтелдердің грамматикалық құрылымы. http://www.kaznu.edu.kz/content/files/pages/folder22303. (25.11.21).
Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдердің этномәдени сипаты, https://articlekz.com/kk/article/32734. (22.10.21).
Рсалиева Ж.А. Ағылшын, орыс және қазақ тілдері паремиологиялық бірліктерінің семантикалық сипаттамасы (“Еңбек – еңбегі жоқтық” тақырыптық тобының материалдары негізінде) file:///C:/Users/W2/Downloads/2223-1-4286-1-10-20181108%20(1).pdf. (24.10.21).
Динаева Б.Б. Қазақ мақал-мәтелдерінің прагма-когнитивтік аспектісі: монография. –Астана: 2013. –161 б.
Қарсыбекова Ш. Ш. Қазақ мақал-мəтелдерінің логика-семантикалық жəне заттық-тақырыптық топтастырылу принциптері. ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. –№ 2 (92). –2006.
Исаева Ж.И. Дүниенің паремиологиялық бейнесі (лингвомəдениеттанымдық аспекті): Филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. –Алматы, 2007. –15-б.
Джусупов М., Алибекова К., Мажитаева Ш. Специальная лексика и пословицы (лингвоконтрастивные и методические аспекты). –Ташкент: MERIYUS, 2013. –138 с.
Гeндepлік кaтынaсқa бaйлaнысты мaқaл-мәтeлдepдeгі этнолингвистикaлық мотивтep. Тіл тaғлымы. Aлмaты, 2003. –478 б.
Сулейменова Э., Ақберді М., Қойшыбаева Г. Выбор языка и корреляции языковой трансмиссии: монография. –Алматы: Қазақ университеті, 2016. –184 c.
The Oxford Dictionary of English proverbs. Oxford University Press 1935. 625 p.
Mieder W. Proverbs Are the Best Policy: Folk Wisdom and American Politics. Utah State University Press, Logan, Utah, 2005. 325 p.
Mieder W. «Proverbs Speak Louder Than Words»: Folk Wisdom in Art, Culture, Folklore, History, Literature, and Mass Media. 2008. 357 p.
Mieder Wolfgang. Antisprichwùrter. 1. Vol. Wiesbaden, 1982.
Lucas E.C. Proverbs. William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, Michigan. Cambridge, U.K. 2015. 421 p.
Mieder W. “Right makes might”. Proverbs and the American Worldview. Indiana University Press, Indiana, USA, Bloomington, IN. 2019. 377 p.
Вельмезова Е. ’Новые русские пословицы’ и проблема смысловой противопоставленности паремий (crossing of proverbs). Slavic Almanac. 2006. Vol. 12. N 2. 174 c.
Reznikov A. Modern Russian Anti-Proverb. Burlington, Vermont: “Proverbium” in cooperation with the Department of German and Russian; The University of Vermont, 2009. 179 p.
Сүлейменова Э. Д., Қазақ тілі үшін ұлттық корпус керек пе? http://rmebrk.libgateway.psu.kz/journals/1109/70431.pdf. (23.11.21).
References
Qaydar Ə. T. Xalıq danalığı (qazaq maqal-mätelderiniñ tüsindirme sözdigi jäne zerttew). –Almatı: “Toğanay T” baspası. 2004, –560 b.
Qızırova Ä. Maqal-mätel-lïngvomädenï birlikter. –Almatı: QazUW xabarşısı. Fïlologïya serïyası. –2008. №8. 190 b.
Mieder W. Definition and Classification. In: Proverbs: a handbook. London: Greenwood Press, 2004. –304 p. https://www.jlab.org/div_dept/admin/HR/EAP/07-07-08.pdf (20.09.21).
Betholia C. "Manipuri Culture Seen Through Proverbs". Indian Folklife (30): 2008, 4–5. http://indianfolklore.org/journals/index.php/IFL/article/view/111
Hatri J., Laishram L., Anthropological study of Manipuri proverbs. Impact: International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature (IMPACT: IJRHAL), 2013, 1(3), 1-b.
Mansurov B.B. Qazaq maqal-mätelderindegi dinï-xadïstik aspekti, Fïlosofïya doktorı (PhD) ğılımï därejesin alw üşin dayındalğan dïssertacïya. –Almatı: Äl-Farabï atındağı Qazaq ulttıq wnïversïteti, 2014. –167 b.
Jakobson R. Franz Boas' approach to language. Portraits of linguists. –Bloomington: L., 1966. –Vol. 2. –P. 127–139
Boas F. Introduction. Handbook of American Indian languages. Reprinted in: Classics in linguistics. – N.Y., 1967. – P. 155–234.
Qaydar Ä., Qazaqtar ana tili äleminde (étnolïngvïstïkalıq sözdik). Qoğam.- Almatı: Sardar, 2013. Tom 2, –728 b.
Muqaddas M., Qazaq-uyğır maqal-mətelderiniñ paremïologïyalıq jüyesi. Fïlologïya ğılımdarınıñ kandïdatı ğılımï därejesin alw üşin dayındalğan dïssertacïyanıñ avtoreferatı, –Almatı, 2007. –31 b.
Ataxanova R.K. Twıs emes tilderdegi maqal-mätelderdiñ étnolïngvïstïkalıq sïpatı. Fïlologïya ğılımdarınıñ kandïdatı ğılımï därejesin alw üşin dayındalğan dïssertacïyanıñ avtoreferatı. – Almatı, 2005. – 31 b.
Seytxojaeva A.A., Paremïologïyalıq birlikterdegi ortaq jəne ayırım belgiler.C:/Users/W2/Downloads/551-1-1084-1-10-20160120. pdf (27.11.21).
Anïpïna A.K., Orazaqınqızı F., Qıtay jäne qazaq tilderindegi maqal-mätelderdiñ grammatïkalıq qurılımı. http://www.kaznu.edu.kz/content/files/pages/folder22303. (25.11.21).
Qazaq jäne ağılşın tilderindegi maqal-mätelderdiñ étnomädenï sïpatı, https://articlekz.com/kk/article/32734. (22.10.21).
Rsalïeva J.A. Ağılşın, orıs jäne qazaq tilderi paremïologïyalıq birlikteriniñ semantïkalıq sïpattaması (“Eñbek – eñbegi joqtıq” taqırıptıq tobınıñ materïaldarı negizinde) file:///C:/Users/W2/Downloads/2223-1-4286-1-10-20181108%20(1).pdf. (24.10.21).
Dïnaeva B.B. Qazaq maqal-mätelderiniñ pragma-kognïtïvtik aspektisi: monografïya.- Astana: 2013. –161 b.
Qarsıbekova Ş. Ş. Qazaq maqal-mətelderiniñ logïka-semantïkalıq jəne zattıq-taqırıptıq toptastırılw prïncïpteri. QazUW xabarşısı. Fïlologïya serïyası. –№ 2 (92). –2006.
Ïsaeva J.Ï. Dünïeniñ paremïologïyalıq beynesi (lïngvomədenïettanımdıq aspekti): Fïlologïya ğılımdarınıñ kandïdatı ğılımï därejesin alw üşin dayındalğan dïssertacïyanıñ avtoreferatı. –Almatı, 2007. –15-b.
Djwswpov M., Alïbekova K., Majïtaeva Ş. Specïalnaya leksïka ï poslovïcı (lïngvokontrastïvnıe ï metodïçeskïe aspektı). – Taşkent: MERIYUS, 2013. –138 s.
Gendeplik katınasqa baylanıstı maqal-mäteldepdegi étnolïngvïstïkalıq motïvtep. Til tağlımı. Almatı, 2003. –478 b.
Suleymenova É., Aqberdi M., Qoyşıbaeva G. Vıbor yazıka ï korrelyacïï yazıkovoy transmïssïï: monografïya. –Almatı: Qazaq wnïversïteti, 2016. –184 c.
The Oxford Dictionary of English proverbs. Oxford University Press 1935. 625 p.
Mieder W. Proverbs Are the Best Policy: Folk Wisdom and American Politics. Utah State University Press, Logan, Utah, 2005. 325 p.
Mieder W. «Proverbs Speak Louder Than Words»: Folk Wisdom in Art, Culture, Folklore, History, Literature, and Mass Media. 2008. 357 p.
Mieder Wolfgang. Antisprichwùrter. 1. Vol. Wiesbaden, 1982.
Lucas E.C. Proverbs. William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, Michigan. Cambridge, U.K. 2015. 421 p.
Mieder W. “Right makes might”. Proverbs and the American Worldview. Indiana University Press, Indiana, USA, Bloomington, IN. 2019. 377 p.
Velmezova E. ’Novıe rwsskïe poslovïcı’ ï problema smıslovoy protïvopostavlennostï paremïy (crossing of proverbs).Slavic Almanac. 2006. Vol. 12. N 2. 174 c.
Reznikov A. Modern Russian Anti-Proverb. Burlington, Vermont: “Proverbium” in cooperation with the Department of German and Russian; The University of Vermont, 2009. 179 p
Süleymenova É. D., Qazaq tili üşin ulttıq korpws kerek pe? http://rmebrk.libgateway.psu.kz/journals/1109/70431.pdf. (23.11.21).
